Flanders, de lieve, maar naïeve en wereldvreemde evangelische figuur uit de tv serie The Simpsons
Ik ben verhuisd uit de evangelische wijk van de stad Christendom. Ik heb in mijn vorige post verteld waarom ik dat gedaan heb — waarom ik niet meer evangelisch ben. Maar ik heb ook gezegd dat ik waardering heb voor een aantal aspecten. Nu ik in mijn ‘blog statistieken’ zie dat de twee delen over mijn vertrek uit de evangelische wereld zoveel gelezen worden, wil ik op mijn blog beslist ook een ander perspectief hebben staan. Daarom dit verhaal zodat je hopelijk beter begrijpt welk uitzicht ik nu heb op die evangelische wijk waar ik vroeger woonde.
Voor het gemak gebruik ik de term ‘evangelischen’ voor zowel de charismatische gemeenten als de ‘reformatorische’ en ‘anglikaanse’ evangelicals.
Kritiek op evangelischen
Er is nogal wat kritiek op evangelischen. Ze doen alsof ze God in hun broekzak hebben, houden geen rekening met culturele gevoeligheden, sluiten andersdenkenden snel buiten en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Kritiek op evangelischen is niet nieuw. Ik heb delen van de BBC documentaire The Missionaries uit 1990 gezien die de — veelal evangelische — zendelingen pijnlijk op fouten en dubieuze praktijken wijst. Cultuur-vernietiging in naam van Jezus, omdat de lokale bevolking niet voldeed aan 19e of 20e eeuwse westerse conservatief christelijke kleding- en leefvoorschriften (die ook nog eens met verloop van tijd veranderden!) . De serie is in 1991 in boekvorm uitgegeven met als schrijvers Julian Pettifer en Richard Bradley en het boek staat waarschuwend in mijn boekenkast.
Kritiek op de kritiek
Toch zijn er een aantal zaken waar de critici snel aan voorbij gaan. Ik ga nu even niet in op de bijdrage van evangelischen aan de verspreiding van het evangelie. Voor evangelischen is dat uitermate belangrijk, maar het roept misschien weer allemaal nieuwe vragen bij de tegenstanders op. Ik kan het hier over een aantal aspecten hebben, maar wil me concentreren op één aspect in het bijzonder. Een aspect waar elk weldenkend mens toch respect voor zal hebben. Ik heb namelijk grote bewondering voor het sociale werk dat evangelischen hebben gedaan voor hun medemens.
Een paar voorbeelden:
- Evangelischen hebben ervoor gezorgd dat de slavernij werd afgeschaft.
De engelse parlementariër en evangelisch leider William Wilberforce speelde een grote rol in de beweging die ervoor zorgde dat de verschrikkelijke slavernij werd afgeschaft. - Evangelischen stonden aan de basis van onze moderne zorg voor dieren.
Dezelfde Wilberforce heeft met anderen de Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals opgericht. De RSPCA of dierenbescherming heeft wereldwijd grote invloed gehad op de bescherming van dieren. Ze hebben er voor gezorgd dat er betere leefomstandigheden kwamen en dat er meer aandacht gegeven werd aan het lot van dieren. Dus Partij voor de Dieren — koester die evangelischen! - Evangelischen hebben door hun zendingswerk enorm veel ziekenhuizen wereldwijd opgericht.
Daarmee hebben zij de lijn van de vroege kerk en de Rooms katholieke kerk voortgezet. Trouwens, niet onbelangrijk, ik ben zelf in zo’n zendingsziekenhuis geboren. - Evangelischen hebben grote bijdragen geleverd aan het onderwijs in vele landen.
Veel leiders van derde wereld landen hebben hun schoolopleiding te danken aan het werk van evangelische zendelingen. - Evangelischen zetten zich wereldwijd in voor hulp aan de allerarmsten en verstotenen.
Dat doen zij bijvoorbeeld op de vuilnisbelten in Roemenië (Lida Brugmans) en de Filippijnen (bijv. Young Focus’s werk op de “Smokey Mountains”). Kijk ook maar eens door de lijst van deelnemers van de Evangelische Zendings Organisatie. Al dat bewonderenswaardige werk wordt gedaan onder moeilijke omstandigheden, zonder schijnwerpers en media-aandacht.
De bijdrage van evangelischen aan de wetenschap en de maatschappij
Titelblad van de eerste druk van The Ely Volume
Kritiek klonk 120 jaar geleden ook al op de evangelischen en dan met name op hun zendingswerk. Maar in 1881 verscheen een uniek boek waarvan ik graag had gezien dat het veel bekender was geweest: Thomas Laurie, The Ely Volume, or, The Contributions of our Foreign Missions To Science and Human Well-being. Ik heb de herziene editie uit 1885 in mijn boekenkast staan.
In opdracht van vader en zoon Ely is de schrijver nagegaan op welke terreinen zendelingen van de American Board of Commissioners for Foreign Missions hebben bijgedragen aan wetenschap en maatschappelijk welzijn. Het boek telt 532 bladzijden en 22 hoofdstukken. Elk hoofdstuk is een wetenschappelijk gebied of een aspect van de samenleving waar deze zendelingen grote bijdragen aan hebben geleverd.
Ik noem enkele titels van hoofdstukken: Geologie, Meteorologie, Archeologie, Oude talen, Etnografie (kennis over volken), Geschiedenis, Medische Wetenschap, Educatie tot en met hoofdstukken over sociale zorg. Zelfs de bijdrage van zendelingen aan kennis over het gebruik van wijn in bijbelse landen wordt vermeld. Het was toen een hot topic in de discussie rond alcohol en geheelonthouders. Sommigen zeiden dat de wijn uit de bijbel geen alcohol bevatte en dat Jezus en Paulus dus geen alcohol tot zich namen, maar daar kon Thomas Laurie, dankzij vele berichten van zendelingen, heel duidelijk over zijn: er bestaan in het Midden Oosten geen wijnen zonder alcohol.
Het boek haalt in het voorwoord het dagboek van Charles Darwin aan, waar hij zeer lovend sprak over het werk van de zendelingen op Tahiti en Nieuw Zeeland en kritiek weersprak dat hun werk weinig uithaalde. Hij wees op de enorme verbeteringen in de gezondheid en de veiligheid van de bevolking sinds de zendelingen aan het werk gingen.
En dit boek behandelt maar een kleine groep! Het goede werk is gewoon doorgegaan en zelfs nog veel verder uitgebreid.
Op een zijspoor met atheïstische fundamentalisten
Na het lezen van zo’n boek begrijp ik des te minder dat er atheïstische fundamentalisten zijn die beweren dat de religie alleen maar voor narigheid en oorlogen heeft gezorgd. Zo’n visie vind ik behoorlijk wereldvreemd en een brevet van onkunde.
Een week geleden heb ik via mijn YouTube pagina nog een gesprek met iemand gehad die niets van religies moest hebben, omdat die zoveel kwaads hadden aangericht. Hij of zij heeft natuurlijk wel gelijk — religies, en ook het christendom, hebben veel kwaads aangericht. Maar dat is niet het hele verhaal en dus hebben ze ook ongelijk. Ik ken zoveel verhalen van uitermate goede en mooie dingen die de kerk van alle eeuwen heeft voortgebracht of gedaan. Het is toch onmogelijk om dat te ontkennen?
Je hoeft The Ely Volume er maar op na te slaan om te zien dat christenen (evangelischen) veel hebben bijgedragen aan wetenschap, vooruitgang en sociale zorg.
We hebben allemaal wat
Of je het met de evangelischen eens of oneens bent, het feit blijft staan dat ze heel veel goed werk hebben gedaan en nog steeds doen. Dus geen zwart – wit, goed – fout. We hebben allemaal wat (om met Elly en Rikkert Zuiderveld te spreken). En om die zin naar dit onderwerp te vertalen: we hebben allemaal wat positiefs en negatiefs.
Zo kijk ik dus naar die evangelische wijk waar ik vroeger woonde. En dit uitzicht wilde ik ook op mijn blog hebben staan.
P I T T I G 
Posted on 13 juli 2009
0